Oszczędzanie – Dlaczego i jak oszczędzać w 2024 roku? Jakie są najlepsze produkty oszczędnościowe?

Czy sumiennie podchodzisz do kwestii pieniędzy, czy też nie bardzo interesuje Cię, co się dzieje z środkami na Twoim rachunku bankowym?

Według danych Związku Banków Polskich poziom wiedzy finansowej Polaków – mimo chwilowego zahamowania na skutek pandemii koronawirusa – w ostatnich latach uległ znaczącej poprawie. Blisko 30% badanych ocenia pozytywnie swoją wiedzę w tym zakresie (wzrost z 12% w 2021 roku).

Ponadto, ponad połowa Polaków (58%) twierdzi, że w ciągu ostatnich miesięcy zwiększyła się ich gotowość do długoterminowego oszczędzania lub inwestowania na giełdzie. Jednocześnie, zdaniem respondentów najpilniejszego uzupełnienia wymaga wiedza z zakresu cyberbezpieczeństwa. Pytana o wysokość własnej poduszki bezpieczeństwa, niespełna jedna piąta Polaków stwierdziła, że w przypadku utraty dochodów miałaby środki na 1 miesiąc, a jedna trzecia na 3 miesiące.

W idealnym przypadku każdy dorosły człowiek powinien mieć do dyspozycji równoważność 6 miesięcznych kosztów utrzymania, a w obecnych niepewnych czasach utrzymywać tę rezerwę finansową na optymalnym poziomie. Ponadto, aby złagodzić negatywne skutki inflacji (jak działa inflacja?), która co roku obniża wartość oszczędności o średnio 2-3% (z wyjątkiem 2022 roku, gdy było znacznie gorzej), w celu budowania oszczędności warto założyć konto oszczędnościowe lub inny produkt, z którym można uzyskać nawet lepsze oprocentowanie.

Oczywiście, zbudowanie poduszki finansowej to tylko pierwszy krok. Po nim można zabrać się za realizację innych celów finansowych, takich jak przygotowanie do zakupu samochodu, nieruchomości itp. Osoba z odpowiedzialnym podejściem do finansów myśli również o swojej przyszłości i oszczędzaniu na emeryturę, aby móc cieszyć się wolną od zmartwień jesienią życia. Aby zabezpieczyć się przed inflacją, można również oszczędzać w złocie, to znaczy inwestować w złoto. Tak, nawet metale szlachetne mogą reprezentować sposób na oszczędzanie (i pomnażanie) środków pieniężnych na emeryturę.

Sposobów na odkładanie pieniędzy i skuteczne oszczędzanie jest naprawdę sporo – cała sprawa zależy głównie od Twoich osobistych celów i preferencji.

Największym problemem jest tutaj to, że ludzie nie wiedzą dokładnie, co właściwie powinni robić ze swoimi pieniędzmi. Nie wiedzą, jak wybrać najlepszy produkt oszczędnościowy czy najskuteczniejszy sposób na oszczędzanie na emeryturę.

Natychmiast nasuwają się następujące pytania: “Jak skutecznie oszczędzać? Jakie są najlepsze produkty oszczędnościowe? Czy powinienem pomyśleć o inwestowaniu w złoto? A może o dodatkowym oszczędzaniu na emeryturę?”

Właśnie dlatego stworzyliśmy ten przewodnik – chcemy Ci pomóc zorientować się w świecie oszczędności i być może przedstawić Ci nowe i bardziej interesujące alternatywy dla tradycyjnych produktów oszczędnościowych. Nie martw się, wkrótce przekonasz się, że nie jest to nic trudnego. 

Treść artykułu

Dlaczego warto oszczędzać?

Jak zauważyliśmy na wstępie, każdy odpowiedzialny człowiek powinien oszczędzać, ponieważ nigdy nie wiadomo, co przyniesie jutro. Nawet jeśli obecnie czujesz się pewnie, może na przykład nastąpić nieoczekiwana zmiana na stanowisku Twojego przełożonego, a Ty w mgnieniu oka zostaniesz bez pracy.

Co zrobisz w takiej chwili?

Jeśli masz do dyspozycji odpowiednią poduszkę finansową, będziesz miał kilka miesięcy, aby spokojnie znaleźć nową pracę.

Co więcej, rezerwa ta może uchronić Cię przed ewentualnym desperackim posunięciem, np. zaciągnięciem pożyczki na złych warunkach, która może Ci pomóc na krótką metę, ale w dłuższej perspektywie tylko pogorszy Twoją sytuację finansową.

Dlaczego więc warto oszczędzać? Przede wszystkim dlatego, iż jest to odpowiedzialne. Kiedy już zgromadzisz wystarczającą rezerwę pieniężną, wtedy odpowiednio dobrany plan finansowy może Ci pomóc w osiągnięciu kolejnych, bardziej zaawansowanych celów finansowych.

Zanim jeszcze przystąpisz do decyzji odnośnie najbardziej odpowiedniego produktu oszczędnościowego, powinieneś zdać sobie sprawę z tego, czego oczekujesz od swoich oszczędności.

Trzeba zastanowić się nad celem swojego oszczędzania, długością horyzontu czasowego i ewentualnie dostępnością środków pieniężnych lub ryzykiem, jakie jesteś gotowy podjąć.

Lokaty terminowe mogą Ci pomóc zaoszczędzić na nowy samochód, ale nie bardzo sprawdzają się w roli płynnej rezerwy pieniężnej. Z kolei dodatkowe oszczędzanie na emeryturę to świetny sposób na zapewnienie sobie przyjemnej jesieni życia – ale niczego więcej. Konta oszczędnościowe zaś są odpowiednie do stworzenia płynnej poduszki finansowej, z której w każdej chwili możesz skorzystać, ale nie można liczyć na to, że odsetki z tego produktu wystarczą na pokrycie malejącej siły nabywczej pieniądza w wyniku grasującej inflacji.

Główny cel oszczędzania polega więc na tym, aby zapewnić wzrost wartości Twoich wolnych środków pieniężnych przy niewielkim lub zerowym ryzyku.

Konserwatywne produkty oszczędnościowe dają Ci pewność, że nie stracisz swoich pieniędzy, co jednocześnie stanowi główną różnicę w stosunku do inwestowania. Z drugiej jednak strony, produktów oszczędnościowych nie można uznać za sposób na szybkie pomnożenie pieniędzy, gdyż niższy poziom ryzyka przychodzi tutaj kosztem skromniejszego wzrostu ich wartości.

Pamiętaj również o tym, że wiele z tych produktów można wykorzystać jako oszczędności dla dzieci. Oznacza to, że możesz je założyć krótko po ich urodzeniu i wpłacać na nie niewielkie kwoty, które stopniowo mogą urosnąć do bardzo ciekawej sumki.

Jak wybrać najlepszy produkt oszczędnościowy?

Powody, dla których warto zacząć oszczędzać, już wyjaśniliśmy. Teraz czas przedstawić najskuteczniejszy sposób na wybór najlepszego produktu oszczędnościowego.

W pierwszej kolejności zależy on od stopnia płynności czy też dostępności, jaką mają zachować Twoje środki pieniężne. Jeśli chodzi o płynność, to biorąc pod uwagę pozostałe warianty, jednoznacznym zwycięzcą jest konto oszczędnościowe. Następnie należy zastanowić się nad celem oszczędzania pieniędzy i horyzontem czasowym.

Czynniki te są wzajemnie powiązane. Wspomniane wcześniej konto oszczędnościowe jest odpowiednie do gromadzenia środków pieniężnych do celów krótko- i średnioterminowych, np. na zakup samochodu. Długoterminowy horyzont czasowy zaś dotyczy oszczędzania na emeryturę, które ma na celu zgromadzenie środków na jesień życia. Jeśli zaś chodzi o oszczędzanie w złocie, zwykle chodzi o produkt średnioterminowy, którego cele mogą być różne.

Oszczędzanie w złocie polega po prostu na regularnym inwestowaniu w metal szlachetny – złoto. Oznacza to, że wartość Twoich oszczędności – w tym przypadku bardziej inwestycji – może stosunkowo znacząco zmieniać się w czasie w zależności od ceny metalu szlachetnego. Dlatego zanim wybierzesz jakikolwiek produkt oszczędnościowy, powinieneś również rozważyć swój apetyt na ryzyko.

Jeśli szukasz bezpiecznego miejsca na pomnażanie swoich pieniędzy, gdzie nie będziesz narażony na ryzyko straty, powinieneś wybrać odpowiedni produkt oszczędnościowy.

Pamiętaj jednak, że w przypadku wolnych od ryzyka produktów będziesz musiał zadowolić się niższym oprocentowaniem, które może nawet nie przekroczyć stopy inflacji.

Dlatego też wraz z wydłużającym się horyzontem czasowym warto korzystać z produktów o większym ryzyku, które wprawdzie w krótkim okresie mogą przynieść Ci stratę, ale w długim powinny zapewnić Ci znacznie atrakcyjniejsze zyski.

Jakie mamy rodzaje oszczędzania?

Teraz, gdy przedstawiliśmy wszystkie najważniejsze produkty oszczędnościowe, już powinieneś być w stanie wybrać ten najbardziej odpowiedni dla Ciebie i Twojej sytuacji. Wiesz już, dlaczego warto oszczędzać pieniądze i jak podejść do kwestii wyboru najlepszego produktu oszczędnościowego.

Przejdźmy więc do bardzo ważnej części tego artykułu, a mianowicie do przedstawienia poszczególnych opcji. Poszczególne produkty oszczędnościowe uszeregowaliśmy od tych o najmniejszym stopniu ryzyka (i przynoszących najmniejsze zyski) do tych, z którymi wiąże się pewien stopnień ryzyka i niepewności, a zarazem potencjalnie najwyższe oprocentowanie.

Konto oszczędnościowe

Konto oszczędnościowe reprezentuje najbezpieczniejszy, a zarazem najczęściej wykorzystywany sposób na odkładanie wolnych środków pieniężnych. Wiele banków umożliwia łatwe otwarcie rachunku oszczędnościowego za pośrednictwem bankowości elektronicznej, a pieniądze na tego typu kontach są zawsze natychmiastowo dostępne dla ich właściciela. Ale na tym, niestety, lista zalet kont oszczędnościowych się kończy.

Ze względu na generalnie niskie stopy procentowe, rachunki oszczędnościowe charakteryzują się bardzo niskim oprocentowaniem, które nie przekracza nawet stopy inflacji. Oprocentowanie na bankowych kontach oszczędnościowych zwykle porusza się w zakresie 2-4% rocznie.

Najlepsze konta oszczędnościowe są często oferowane przez unie kredytowe, ale nawet z takimi kontami nie sposób pokonać zjawiska malejącej siły nabywczej pieniędzy. Co z tego wynika? Rachunek oszczędnościowy należy traktować jako idealne miejsce do zdeponowania swojego funduszu awaryjnego. Dla wszystkich innych celów zaś warto rozważyć pozostałe alternatywy.

Lokata terminowa

Podobnie jak konto oszczędnościowe, lokata terminowa to wolny od ryzyka produkt oszczędnościowy, który jednak generalnie oferuje nieco wyższe oprocentowanie. Z drugiej jednak strony, z wyższymi odsetkami wiąże się tutaj brak natychmiastowej płynności, to znaczy dostępności zdeponowanych środków pieniężnych.

Lokaty terminowe różnią się pod względem okresu trwania – zwykle wynosi on do 1 roku, do 4 lat i dłużej, przy czym wraz z wydłużaniem się horyzontu czasowego generalnie rośnie również oprocentowanie lokat. Wciąż jednak chodzi o takie odsetki, które w najlepszym wypadku są zdolne jedynie pokryć stopę inflacji.

Lokaty terminowe mogą służyć jako sposób na zabezpieczenie pieniędzy przed deprecjacją – i to wszystko.

W okresach, gdy stopa inflacji jest zbliżona do średnich wartości, oprocentowanie na rocznych lokatach terminowych wynosi około 1%, 4-letnich 2%, a 10-letnich nieco powyżej 3%.

Oszczędności emerytalne

Dodatkowe oszczędzanie z myślą o emeryturze staje się w Polsce coraz powszechniejsze. Obecnie już około 2,5 miliona osób zapisało się do PPK, a jeżeli doliczy do tego funkcjonujące także od wielu lat PPE, zbliżamy się do 3 milionów uczestników.

Mało tego, funkcjonuje jeszcze ponad milion rachunków IKE i IKZE, których podstawowym celem także jest pomnażanie kapitału na jesień życia. Można zatem powiedzieć, że Polacy zdecydowanie nie chcą opierać swojej przyszłości wyłącznie na świadczeniu pochodzącym z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych! Niestety, jak każda forma inwestowania, tak i pomnażanie pieniędzy pod kątem emerytury (IKE, IKZE), nie jest wolne od ryzyka. W przypadku funduszy emerytalnych ryzyko to jest jednak mocno ograniczone po pierwsze odległym horyzontem czasowym, a po drugie możliwością lokowania swoich środków w bezpiecznych, tanich pod względem zarządzania i odpowiednio zdywersyfikowanych funduszach ETF.

Trudno wskazać precyzyjnie, jaką roczną stopę zwrotu osiągniesz, oszczędzając na emeryturę, ale jeżeli zapewnisz sobie odpowiednią ekspozycję na rynek akcji, to przy niskich opłatach za zarządzanie 6% – 7% rocznie wydaje się racjonalnym założeniem. Z pewnością zaletą wspomnianych wyżej funduszy emerytalnych jest to, że można do nich przystąpić w każdym wieku, a dodatkowo nierzadko (jak w przypadku PPK i PPE) można liczyć na konkretne wsparcie zapewniane przez pracodawcę w formie comiesięcznej składki.

Oczywiście, za odkładaniem w ten sposób na emeryturę przemawiają też względy podatkowe, w tym całkowite wyłączenie (IKE) lub przynajmniej istotne ograniczenie (IKZE) 19% podatku od zysków kapitałowych.

Oszczędzanie w złocie

Oszczędzanie w złocie to produkt oszczędnościowy, który zadebiutował dopiero niedawno. Polega na tym, że oszczędzający przesyła co miesiąc pewną kwotę specjalistycznej firmie, która następnie inwestuje ją w fizyczne złoto. Zakupione złoto jest następnie przechowywane w sejfach tej spółki.

Należy pamiętać, że chodzi o regularne inwestycje w metal szlachetny, którego cena wprawdzie z czasem wzrasta, jednak po drodze ulega znacznym wahaniom. Dlatego też nie wpadaj w panikę, gdy wartość Twoich oszczędności czas od czasu spadnie.

Ogólnie rzecz biorąc, złoto już od dawna uważane jest za magazyn wartości i sposób na zabezpieczenie środków przed inflacją. Jest odporne zarówno na globalne kryzysy, jak i różne wahania rynkowe.

Zaoszczędzone złoto można odebrać w trakcie lub na koniec okresu oszczędzania i przechować w domu. Na koniec warto podkreślić, że konta umożliwiające oszczędzanie w złocie należy zakładać tylko w sprawdzonych i wiarygodnych instytucjach finansowych.

Jakie są zalety i wady oszczędzania?

Ogólnie rzecz biorąc, oszczędzania nie można uznać za najlepszy sposób na zabezpieczenie wartości środków pieniężnych ani na ich pomnożenie. Niemniej jednak, poduszka finansowa to konieczność, dlatego mimo to warto zabrać się za znalezienie i założenie najlepszego konta oszczędnościowego na rynku. Jeśli uważasz się za konserwatywną osobę (inwestora) i nie lubisz ryzyka, to z pewnością zaciekawiły cię również lokaty terminowe, oszczędzanie w złocie i inwestycyjne konta emerytalne.

Jednak w długim horyzoncie czasowym, powiedzmy od 10 lat, warto zainwestować w akcje, fundusze inwestycyjne, obligacje, fundusze ETF czy kryptowaluty, gdyż chodzi o znacznie lepsze sposoby na pomnożenie wolnych środków pieniężnych.

Regularne inwestowanie za pośrednictwem profesjonalnych platform takich jak Portu może przynieść Ci długoterminową stopę zwrotu na poziomie około 8% rocznie. Zaletą tych platform jest fakt, że inwestycje za ich pośrednictwem nie wymagają aktywnego zarządzania – wystarczy wybrać odpowiednią strategię i po prostu regularnie wysyłać pieniądze. Jeśli nie należysz do osób interesujących się aktualnymi wydarzeniami rynkowymi i nie chcesz dużo zastanawiać się nad tym, w co właśnie należy inwestować, to tego typu platformy inwestycyjne są bardzo ciekawą opcją. 

Jeśli zamierzasz inwestować na naprawdę długi okres, nie powinieneś martwić się o chwilowe wahania i spadki wartości twoich inwestycji. Inwestowanie to jednak całkiem inny temat wymagający odrębnego podejścia. Jeśli zastanawiasz się jak i w co inwestować w 2024 roku, to zapraszamy do przeczytania tego obszernego artykułu.

Kilka słów na koniec

Produkty oszczędnościowe można uznać za stosunkowo szeroki obszar polskiego rynku finansowego. W związku z interwencjami antyinflacyjnymi, NBP niedawno przystąpił do podniesienia stóp procentowych, które jednak mimo to nie pokrywają stopy inflacji. Dlatego też produkty oszczędnościowe nie mogą pełnić tej samej funkcji co produkty inwestycyjne, które przedstawiają sposób nie tylko na pokonanie inflacji, ale również na dodatkowe pomnożenie pieniędzy.

W krótkim i średnim horyzoncie oczywiście wiele produktów oszczędnościowych ma swoje uzasadnienie, ale w długim okresie pozostają one daleko w tyle za inwestycjami. Niestety, oszczędzanie i produkty oszczędnościowe nie są sposobem na dodatkowy dochód.

Jeśli szukasz lepszych sposobów na pomnożenie swoich wolnych środków finansowych, pomyśl o inwestowaniu w akcje lub inne instrumenty inwestycyjne. Pasywne podejście do inwestowania (patrz np. wspomniane platformy) nie wymaga od inwestora zbyt dużej wiedzy, nie jest czasochłonne i oferuje znacznie ciekawszą stopę zwrotu niż jakikolwiek produkt oszczędnościowy.

W razie jakichkolwiek pytań zapraszamy do kontaktu. Chętnie pomożemy.