Ropa naftowa stanowi jedno z podstawowych źródeł energii dla globalnej gospodarki. Oprócz tego, że jest kluczowym surowcem giełdowym, jej cena jest niezwykle wrażliwa na wydarzenia o charakterze geopolitycznym, jak również wszelkiego rodzaju klęski żywiołowe.
Głównym czynnikiem napędzającym globalny rynek naftowej są przede wszystkim oczekiwania inwestorów co do jej podaży i popytu, przy czym cena tego surowca jest wyjątkowo zmienna i silnie uzależniona od nastrojów konsumentów i inwestorów. Dlatego też globalne wydarzenia, takie jak pandemia COVID-19 lub atak Rosji na Ukrainę, mogą wywołać fale uderzeniowe na całym rynku.
Czy wiesz, że ropa naftowa znajduje zastosowanie w procesach produkcji 95% wszelkiej żywności lub że każdy laptop wymaga ropy równej czterokrotności jego wagi? Mówisz, że nie? Nieważne! Ropa naftowa jest prawdopodobnie najważniejszym surowcem naturalnym dla światowej gospodarki. Poprzez proces rafinacji produkuje się z niej benzynę, paliwo lotnicze i szereg innych produktów. W tym artykule przyjrzymy się jej bliżej, abyś mógł dowiedzieć się, dlaczego warto nim handlować. Albo też dlaczego powinieneś ominąć ropę szerokim łukiem.
Czarne złoto, olej skalny, nafta, innymi słowy ropa naftowa to ciekła, łatwopalna mieszanina węglowodorów o barwie od brązowej do zielonkawej. Zgodnie z założeniami geochemii ropa powstała wiele milionów lat temu z martwych mikroorganizmów morskich i drobnych zwierząt. Teoretycznie możemy powiedzieć, że ropa naftowa wciąż się tworzy – proces jest wciąż taki sam, ale z ludzkiego punktu widzenia uważamy okres dziesiątek milionów lat za nie do pogodzenia z innymi względami, a więc geologicznie mówimy o czasie przeszłym. Z tych samych powodów ropa naftowa jest również klasyfikowana jako surowiec nieodnawialny.
Proces powstawania ropy naftowej jest długotrwały i towarzyszy mu jej rozkład termiczny. Surowiec ten powstaje z materiału organicznego, i to z biegiem czasu oraz w obecności ciepła (od 60 do 120 stopni Celsjusza) i ciśnienia. Sama ropa następnie znajduje się pod nieprzepuszczalnymi warstwami, zwykle kilkaset metrów pod powierzchnią. Istnieją jednak również znaleziska znajdujące się ponad 10 km pod powierzchnią Ziemi.
Wydobycie ropy naftowej
Wydobywanie ropy odbywa się za pośrednictwem szybów naftowych, które mogą znajdować się zarówno na lądzie, jak i na morzu. Eksploatacja złóż tego surowca zazwyczaj dzieli się na wydobycie pierwotne, wtórne i trzeciorzędne. W ramach wydobycia pierwotnego można stosunkowo łatwo wydobyć około 30-60% danego odwiertu. Na tym etapie nie ma jeszcze konieczności użycia pomp – ciśnienie jest wystarczające lub wystarczy wykonać odwiert pomocniczy, aby dostarczyć do masy niezbędnego medium.
Gdy ta metoda przestaje być skuteczna, zazwyczaj przystępuje się do wydobycia wtórnego – pompowania. Pozwala ono wydobyć kolejne 10-20 procent surowca.
Ostatnia metoda polega na zmniejszeniu lepkości pozostałej ropy, aby ułatwić jej wydobycie. Pozwala to uzyskać kolejne 5-15%, ale metoda ta jest już bardzo kosztowna.
Photo: Mustang Engineering
Coraz trudniejsze wydobycie ropy naftowej
Produkcja ropy naftowej zależy od rezerw/złóż tego surowca i kosztów finansowych. Jeśli cena ropy jest niska, wydobycie o charakterze wtórnym i trzeciorzędnym może nie być opłacalne i rozpocznie się dopiero wtedy, gdy cena czarnego złota wzrośnie. Największe rezerwy ropy naftowej na świecie posiadają Wenezuela, Arabia Saudyjska, Kanada, Iran, Irak, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Rosja, Libia, Nigeria, USA, Kazachstan, Chiny, Katar i Brazylia.
To tylko 15 najbogatszych pod tym względem krajów, ale jednocześnie prawie wszystkie globalne rezerwy ropy naftowej. Jeśli chodzi o Europę, warto wymienić tylko Norwegię i Wielką Brytanię. Na świecie można znaleźć jeszcze kilka złóż o wielkości podobnej do tych europejskich. Patrz poniższy obrazek, który pokazuje to razem z rezerwami tego surowca.
Po wydobyciu ropa naftowa jest rafinowana i przetwarzana na różne produkty, w tym benzynę, olej napędowy, paliwo lotnicze, olej opałowy, naftę, asfalt i smary. Te produkty końcowe są następnie kupowane przez konsumentów, firmy i rządy na całym świecie w celu transportu ludzi i towarów oraz ogrzewania domów i innych budynków, co razem składa się na wyjątkowo szeroki zakres zastosowań. Jednak zastosowania ropy naftowej są znacznie szersze i wykraczają daleko poza paliwo.
Photo: Visualcapitalist.com
Globalne rezerwy ropy w miliardach baryłek
Transport ropy naftowej
Photo: pl.wikipedia.org
Ropociągi w Polsce
Bezpośrednio po wydobyciu ropy ma miejsce jej wstępne przetwarzanie (już na odwiercie), aby można ją było transportować tam, gdzie trzeba. Czarne złoto jest zwykle transportowane po morzu przez tankowce, przy czym na lądzie przemieszcza się je rurociągami. Infrastruktura ropociągowa w Polsce jest na bardzo dobrym poziomie, a ponadto jest systematycznie rozbudowywana. Za prawdopodobnie najbardziej znany ropociąg naftowy w naszym kraju można uznać rurociąg Przyjaźń.
Warto również wspomnieć o rurociągu Pomorskim, który łączy Bazę Manipulacyjną w Gdańsku z Bazą Surowcową w Miszewku Strzałkowskim. Odcinek Wschodni rurociągu Przyjaźń osiąga przepustowość 50 mln ton ropy naftowej rocznie, przy czym Odcinek Zachodni, którym płynie surowiec dla dwóch rafinerii w Niemczech, oferuje wydajność 27 mln ton ropy w skali roku. Z pewnością nie trzeba wspominać, że rurociąg Przyjaźń w 2022 roku stał się przedmiotem licznych kontrowersji z powodu wojny rosyjsko-ukraińskiej.
Konsumpcja ropy naftowej
Mówiąc o ilości ropy naftowej, zwykle używa się terminu baryłka (w skrócie “bbl”). Cena ropy za baryłkę, zużycie w baryłkach itp. Jedna baryłka ropy naftowej to 158,98 litra (42 galonów amerykańskich).
Przeliczanie na baryłki nie jest ustandardyzowane, niemniej jednak “baryłka” jako jednostka jest stosowana często i dosyć powszechnie.
W całej historii ludzkości wydobyto i zużyto około 900 miliardów baryłek ropy naftowej. Ta liczba jest niewiarygodna – 143 082 000 000 000 litrów ropy naftowej! Każdego dnia zużywa się około 100 milionów baryłek ropy. Liczba światowych rezerw ropy naftowej nie jest konkretna, ale szacuje się, że pozostaje około 900 do 1 500 miliardów baryłek ropy. Nawet jeśli będziemy optymistami, odpowiada to 41 latom rezerw ropy, czyli mniej więcej do roku 2060.
Oczywiście w świecie widać już reakcję na tę sytuację, gdyż globalny popyt na ropę powoli maleje. Trwają prace nad nowymi sposobami napędu w transporcie, redukują się jednorazowe plastiki. Nie chodzi tylko o ekologię, ale również o zachowanie obecnego standardu życia.
Zastosowania ropy naftowej
Ropa naftowa jest dosłownie wszędzie wokół nas – olej napędowy i benzyna to tylko wierzchołek góry lodowej. Spróbuj wymienić co najmniej pięć produktów lub kategorii produktów, w których można znaleźć ropę naftową. Czy potrafisz to zrobić?
Inwestorzy inwestujący w ropę naftową są zazwyczaj zainteresowani jakością surowca, w który inwestują oraz miejscem, z którego on pochodzi. Wynika to z faktu, że ropa naftowa jest produkowana w różny sposób ze względu na jej położenie geograficzne. Na podstawie gęstości oraz zawartości siarki w ropie naftowej przemysł naftowy – razem z organami regulacyjnymi – wyodrębnia kilka kategorii tego surowca. Ropę naftową można sklasyfikować jako słodką (sweet) lub kwaśną (sour) w zależności od zawartości siarki oraz jako ciężką (heavy), średnią (medium) lub lekką (light) na podstawie gęstości. Wykorzystując te dwie kategorie, ropę naftową dzieli się na sześć klas:
Ciężka/słodka
Ciężka/kwaśna
Średnia/słodka
Średnia/kwaśna
Lekka/słodka
Lekka/kwaśna
Ropa ciężka jest wykorzystywana do wytwarzania produktów przemysłowych, takich jak asfalt i tworzywa sztuczne. Ropa średnia ma zawartość siarki gdzieś pomiędzy ropą ciężką a lekką. Ropa lekka jest następnie wykorzystywana do produkcji oleju napędowego, benzyny i paliwa lotniczego, ponieważ wymaga mniej przetwarzania. Z kolei ropa kwaśna zawiera więcej węgla i siarki niż ropa słodka, przez co wymaga więcej rafinacji, co wiąże się z wyższymi kosztami dla jej przetwórców.
Jak ustalana jest cena ropy naftowej?
Inwestorzy zwykle mają do czynienia z typami ropy, które są związane raczej z miejscem pochodzenia surowca. Ceny odzwierciedlają wówczas cenę spot tych różnych rodzajów ropy, z których najpopularniejszymi są West Texas Intermediate, Brent i ropa omańska. Czasami podawana jest również cena koszyka Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) oraz cena kontraktów futures na New York Mercantile Exchange (NYMEX).
West Texas Intermediate: Jest to cena referencyjna dla ropy naftowej w Ameryce Północnej i Południowej. Ropa WTI jest lekka i słodka – posiada niską gęstość i niską zawartość siarki. Te cechy sprawiają, że świetnie nadaje się do produkcji benzyny.
Brent: Ropa Brent jest rafinowana w północno-zachodniej Europie i jest głównym benchmarkiem ropy naftowej w Europie i Afryce. Chodzi o połączenie ropy z kilkunastu różnych pól naftowych na Morzu Północnym. Ropa Brent jest mniej lekka i słodka niż WTI, ale nadal doskonale nadaje się do produkcji benzyny.
Omańska: Ceny ropy naftowej wydobywanej na Bliskim Wschodzie są reprezentowane przez kontrakt futures na omańską ropę naftową notowany na Dubai Mercantile Exchange (DME). Większość ropy notowanej na DME jest eksportowana do krajów azjatyckich. Omańska ropa naftowa jest średnio ciężka i kwaśna.
Cena koszyka OPEC: Cena koszyka OPEC jest uśrednioną ceną ropy z Algierii, Angoli, Konga, Gwinei Równikowej, Gabonu, Iranu, Iraku, Kuwejtu, Libii, Nigerii, Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Wenezueli. OPEC wykorzystuje cenę tego koszyka do monitorowania sytuacji na światowym rynku ropy naftowej.
Kontrakty terminowe na giełdzie NYMEX: Dane na temat ceny kontraktów terminowych na ropę na nowojorskiej giełdzie towarowej są podawane przez prawie wszystkie główne serwisy inwestycyjne. Cena kontraktu odnosi się do wartości 1 000 baryłek ropy w pewnym uzgodnionym czasie w przyszłości. Zazwyczaj chodzi o ropę WTI. W ten sposób NYMEX prognozuje, jaka zdaniem inwestorów będzie cena spot ropy naftowej WTI w przyszłości. Jednak cena kontraktów terminowych w miarę dokładnie odzwierciedla cenę spot, gdyż inwestorzy nie są w stanie przewidzieć nagłych zakłóceń w dostawach surowca.
Cena ropy naftowej – rozwój w czasie
Jeśli mowa o cenie ropy naftowej, ludzie z branży i handlowcy najczęściej myślą o cenie WTI (Light Crude). Jest ona przedmiotem obrotu na giełdzie NYMEX, New York Mercantile Exchange.
W szczególności w Europie możemy jeszcze mówić o cenie ropy Brent, która jest przedmiotem handlu na International Petroleum Exchange (IPE) w Londynie. Jeśli nie jest to oczywiste z dyskusji, z pewnością warto wspomnieć, jaką ropę mamy na myśli i nie zakładać, że publiczność kojarzy, o czym mowa (nawet jeśli mówimy o najpopularniejszej kategorii – WTI).
Cena ropy naftowej jest zwykle podawana w baryłkach za dolara amerykańskiego, a jej historyczny trend wygląda następująco:
Photo: fred.stlouisfed.org
Wykres ropy naftowej WTI i Brent
Ropa naftowa jako surowiec jest całkowicie kluczowa dla globalnej gospodarki, o czym świadczy kilka akapitów powyżej (Zastosowania ropy naftowej). W wielu artykułach wspomina się, że obecnie nie jesteśmy już tak zależni od tego surowca. Choć do pewnego stopnia jest to prawda, a sytuacja jest zdecydowanie lepsza niż w latach 70-tych i 80-tych minionego wieku, nadal obowiązuje, że ropa naftowa stanowi jeden z podstawowych towarów i determinuje cenę w zasadzie wszystkiego.
Z historycznego punktu widzenia istnieje silny związek między cenami ropy i rozwojem gospodarki. Mieliśmy również tzw. kryzysy lub szoki naftowe.
Szok naftowy to sytuacja, w której ze względów logistycznych lub politycznych popyt na ropę przewyższa jej podaż i w rezultacie cena surowca rośnie, co następnie wpływa na ceny wszystkiego, co się z niej produkuje.
Dużą rolę w takich kryzysach nierzadko odgrywa kartel OPEC. Prawdą jest, że OPEC jest wystarczająco duży i potężny, aby do pewnego stopnia regulować cenę ropy, co zdarzyło się już kilkakrotnie (czasami ingerencja ta była pozytywna, czasami zaś negatywna). Ale ogólnie rzecz biorąc, nawet OPEC nie ma mocy, by spowodować nielogiczne, skrajne wahania ceny tego surowca. Ponadto, jednym z głównych powodów istnienia tej instytucji jest stabilizacja cen. Stabilne ceny dają pewność, a tego właśnie chce OPEC. Co z tego wynika? Kartel OPEC jest czymś, o co nie należy się zbytnio martwić.
W wielu dyskusjach na temat ceny ropy naftowej, ropy Brent lub WTI mówi się, że koszt wydobycia ropy naftowej na Bliskim Wschodzie wynosi około 2-3 USD za baryłkę, a zatem cena spot tego surowca nie jest ekonomicznie uzasadniona. Prawdą jest, że ropa naftowa jest łatwo dostępna na Bliskim Wschodzie, a tamtejsze koszty jej produkcji są rzeczywiście najniższe na świecie, ale jednocześnie region ten jest miejscem, w którym dokonuje się największych inwestycji w nowe złoża, nowe start-upy i innowacje. Mowa tutaj o milionach, a być może nawet o miliardach złotych, które również muszą być wliczone w cenę czarnego złota.
Jak widać na powyższym wykresie, cena ropy naftowej generalnie rośnie. Podstawowym wyjaśnieniem dla takiego stanu rzeczy może być niedobór tego surowca, jego ograniczona ilość, coraz trudniejsze wydobycie i inflacja. Wszystkim tym przyczynom przyjrzymy się bardziej szczegółowo w następnym rozdziale.
Czynniki wpływające na cenę ropy naftowej
Cena ropy naftowej zależy od wielu czynników. W perspektywie długoterminowej (rzędu lat) istnieją bardzo dobre warunki dla stopniowego wzrostu cen tego surowca. Chociaż świat generalnie stara się ograniczyć konsumpcję ropy naftowej, jej zapasy wciąż maleją, a prędzej czy później nastąpi ich wyczerpanie. W miarę tego, jak ilość dostępnej ropy będzie spadać, jej cena będzie rosła. I to nie tylko z powodu niższych rezerw, ale również z racji trudności w eksploatacji złóż. Na cenę ropy wpływają w szczególności następujące czynniki:
A) Popyt
Popyt na ropę jest zwykle napędzany przez przewidywalne wahania sezonowe. Wiosną i latem popyt wzrasta, co ma związek z podróżowaniem i wakacjami. Z kolei jesienią i zimą popyt na czarne złoto spada. Chociaż zimą wzrasta zapotrzebowanie na olej opałowy, zwykle nie jest to wystarczające, aby zrównoważyć spadek popytu na paliwo po zakończeniu sezonu letniego. Osoby obracające kontraktami terminowymi spodziewają się zwiększenia popytu, przy czym ceny ropy zwykle rosną w styczniu lub lutym.
Photo: Anz.com
Według badania Banku Światowego, w ciągu ostatnich siedmiu dekad miały miejsce cztery globalne recesje: W 1975, 1982, 1991 i 2009 roku. Według danych ANZ Research, popyt na ropę spadł o 0-3% w trzech z czterech wymienionych recesji – z wyjątkiem 1982 r., kiedy to popyt spadł o prawie 8%.
B) Podaż
Na podaż ropy naftowej mogą mieć wpływ wojny lub klęski żywiołowe, ograniczając eksport z krajów produkujących ten surowiec. Handlowcy często oferują ropę po wyższych cenach, gdy dowiadują się o potencjalnych katastrofach lub ryzyku wojny. Po wznowieniu produkcji ceny ropy zwykle spadają.
C) Ograniczenia w wydobyciu (OPEC)
Trzecim czynnikiem o znaczącym wpływie na ceny ropy mogą być decyzje członków kartelu OPEC, jeśli zdecydują oni ograniczyć produkcję. To właśnie takie decyzje spowodowały wysokie ceny ropy w 2017 i 2018 roku. W dniu 30 listopada 2016 r. organizacja po raz pierwszy zgodziła się zmniejszyć produkcję o 1,2 miliona baryłek dziennie, począwszy od stycznia 2017 roku. Następnie uzgodniono przedłużenie cięcia produkcji aż do 2018 roku.
OPEC walczy z amerykańskimi producentami ropy łupkowej o udział w rynku. Producenci ropy łupkowej w 2015 roku podnieśli produkcję surowca w Stanach Zjednoczonych do 9,4 miliona baryłek dziennie, zmniejszając udział OPEC w rynku do 41,8% w 2014 roku z 44,5% w 2012 roku. Wahania w podaży spowodowały spadek cen ropy naftowej, co z kolei doprowadziło do boomu i załamania w amerykańskim przemyśle ropy łupkowej – jej wydobycie nie było już opłacalne przy niższych cenach.
OPEC nie chce, aby ceny surowca wzrosły zbyt wysoko lub aby alternatywne źródła paliwa zaczęły wydawać się zbyt atrakcyjne. Członkowie OPEC dążą zatem do osiągnięcia docelowej ceny ropy na poziomie 70-80 dolarów za baryłkę.
D) Notowania dolara
Czwartym czynnikiem, który determinuje ceny ropy, są notowania dolara. Większość kontraktów na ropę na całym świecie jest sprzedawana właśnie w dolarach amerykańskich. W rezultacie, gdy wartość tej waluty spada, zakup baryłki ropy w innych walutach kosztuje relatywnie mniej. I odwrotnie, gdy wartość dolara rośnie, zakup baryłki ropy jest droższy.
Z historycznego punktu widzenia ta odwrotna zależność była dosyć wyraźna. Niemniej jednak, w ostatnich latach korelacja ta uległa pewnemu osłabieniu, głównie w wyniku ewolucji globalnego przemysłu energetycznego i coraz większej zdolności Stanów Zjednoczonych do eksportu czarnego złota.
Jak globalne kryzysy wpływają na ceny ropy?
Kryzysy dotykające kraje-producentów ropy naftowej lub obawy przed takimi kryzysami dramatycznie podnoszą ceny czarnego złota. Dzieje się tak, ponieważ inwestorzy obawiają się, że kryzys zmniejszy podaż ropy, co z kolei doprowadzi do nadwyżki popytu nad podażą i wzrostu cen.
Iran: Dokładnie to wydarzyło się w styczniu 2012 r. po tym, jak odkryto więcej dowodów na to, że Iran jest bliżej opracowania broni jądrowej. Stany Zjednoczone i Unia Europejska wprowadziły sankcje gospodarcze – Iran odpowiedział groźbą zamknięcia cieśniny Ormuz (głównego szlaku morskiego dla ropy naftowej). Stany Zjednoczone zareagowały na to obietnicą ponownego otwarcia cieśniny przy użyciu siły militarnej, jeśli będzie to konieczne. Ceny ropy WTI wahały się od średnio 97 dolarów za baryłkę w listopadzie 2011 roku do 100 dolarów za baryłkę w styczniu 2012 roku. W lutym 2012 roku cena czarnego złota przebiła poziom 108 dolarów i aż do kwietnia utrzymywała się powyżej poziomu 100 dolarów za baryłkę.
Arabska wiosna: Przyczyną wzrostu cen ropy naftowej mogą również być niepokoje, i to na całym świecie. W marcu 2011 r. inwestorzy zaczęli obawiać się zamieszek w kilku krajach, w tym w Libii, Egipcie i Tunezji (tzw. “arabska wiosna”). W rezultacie ceny ropy na początku marca wzrosły powyżej 100 dolarów za baryłkę, a pod koniec kwietnia osiągnęły szczyt na poziomie około 113 dolarów. Ceny ropy wzrosły również w połowie 2006 r., kiedy wojna izraelsko-libańska wywołała obawy przed możliwym zagrożeniem konfliktem z Iranem. Cena ropy wzrosła z około 71 dolarów w maju do (wówczas) rekordowego poziomu prawie 77 dolarów za baryłkę, co miało miejsce w połowie lipca.
Wojna na Ukrainie: W lutym 2022 roku Rosja – pomimo wysiłków podejmowanych przez przywódców Stanów Zjednoczonych i Europy, aby przekonać Putina, by postąpił inaczej – dokonała inwazji na sąsiednią Ukrainę. Atakowi wojsk rosyjskich towarzyszył oczywiście stały wzrost cen ropy naftowej. Po raz pierwszy od 2014 r. cena czarnego złota przekroczyła 100 dolarów za baryłkę. Gwałtowny wzrost cen był spowodowany obawami o problemy z podażą. W marcu 2022 r. Stany Zjednoczone ogłosiły decyzję o zakazie importu rosyjskiej ropy. Wkrótce potem cena ropy wspięła się do niemal 130 dolarów za baryłkę. W ramach walki z problematyczną podażą Stany Zjednoczone i inne kraje członkowskie MAE ogłosiły, że wspólnie uwolnią 60 milionów baryłek ze swojej strategicznej rezerwy ropy naftowej. Jednak niepewność co do tego, jak długo potrwa konflikt i jak wojna może wstrząsnąć porządkiem geopolitycznym, przez dłuższy czas utrzymywała cenę ropy naftowej znacznie powyżej poziomu 100 dolarów za baryłkę.
Jak i gdzie można handlować ropą naftową?
Około 60% czarnego złota jest przedmiotem bezpośredniego obrotu, a pozostałe 40% przechodzi przez giełdę. Chociaż ropa będąca przedmiotem handlu na giełdzie odpowiada za mniej niż połowę globalnej podaży, to pozostałe 60% przejmuje właśnie jej ceny – podaż i popyt na giełdzie determinują ogólną cenę tego surowca. Jak już wspomniano, ropą WTI można handlować na giełdzie towarowej NYMEX w Nowym Jorku, a ropą Brent na giełdzie IPE w Londynie. Ogólnie rzecz ujmując, ropą można handlować na pięć sposobów, z których niektóre są bardziej, a inne mniej kapitałochłonne.
1. Kontrakty terminowe
Jeśli chcesz handlować bezpośrednio na wspomnianych wyżej giełdach, należy skorzystać z tzw. kontraktów terminowych. Kontrakty futures to ustandaryzowane transakcje giełdowe, w ramach których kupuje się ropę w określonym terminie po określonej cenie. Jeśli jest się drobnym inwestorem, spełnienie wszystkich wymogów kontraktu terminowego wcale nie jest łatwe. Przykładowo w przypadku czarnego złota standardowa ilość surowca wynosi 1 000 baryłek, czyli 100 000 dolarów (416 tys. złotych) przy cenie 100 dolarów za baryłkę.
Kontrakty terminowe wygasają trzeciego dnia roboczego przed 25. dniem miesiąca poprzedzającego miesiąc dostawy. Jeśli 25. dzień kalendarzowy nie jest dniem dniem roboczym, kontrakty wygasają trzeciego dnia roboczego przed dniem roboczym poprzedzającym 25. dzień kalendarzowy.
2. Opcje
Kontrakty opcyjne na ropę naftową dają nabywcom prawo do kupna lub sprzedaży czarnego złota po ustalonej cenie w oparciu o rynek kontraktów terminowych, ale nie wymagają fizycznej dostawy instrumentów bazowych. Nabywcy opcji płacą za opcję, a nie za bazowy kontrakt terminowy. Oznacza to, że potrzebują mniej kapitału, aby zająć pozycję.
Opcje na ropę naftową są najbardziej popularnymi energetycznymi instrumentami pochodnymi na nowojorskiej giełdzie towarów (NYMEX). Podczas gdy oba rodzaje ropy naftowej są przedmiotem obrotu na NYMEX i Intercontinental Exchange (ICE), opcje na ropę WTI są przedmiotem obrotu głównie na NYMEX, a opcje na ropę Brent na ICE.
3. Kontrakty różnicy kursowej (CFD)
Uwaga! Handel czarnym złotem jest dostępny również dla nas, drobnych inwestorów, przy czym wystarczy nam do tego stosunkowo niewielki kapitał – kilka, najwyżej kilkadziesiąt tysięcy złotych. Wszystko co trzeba zrobić to znaleźć brokera oferującego kontrakty CFD.
Dla inwestorów, którzy chcą inwestować w ropę naftową za niewielkie pieniądze, kontrakty różnicy kursowej (CFD)reprezentują alternatywny sposób spekulacji ceną tego surowca. Kontrakty CFD są umowami pomiędzy kupującym a brokerem, w których chodzi o różnicę w wartości kontraktu między ceną jego otwarcia (zakupu) i zamknięcia (sprzedaży). Podobnie jak opcje, kontrakty CFD pozwalają inwestorom zarówno na zakup, jak i na sprzedaż surowca, dzięki czemu mogą oni otworzyć pozycję długą, jeśli spodziewają się wzrostu ceny ropy naftowej lub pozycję krótką, o ile na odwrót spodziewają się jej spadku.
Kontrakty CFD umożliwiają inwestorom otwieranie pozycji na mniej niż 1 000 baryłek ropy naftowej, dzięki czemu mogą oni inwestować mniejsze kwoty. Na przykład, zlecenie CFD na amerykańską ropę naftową może obejmować tylko 25 baryłek. Kontrakty CFD umożliwiają również inwestorom korzystanie z dźwigni finansowej, aby mogli oni powielić swoją pozycję. Za sprawą dźwigni finansowej inwestycja wymaga jedynie niewielkiej części ogólnej wartości transakcji. Oznacza to, że inwestorzy mogą zwiększyć swoją ekspozycję na rynek i potencjalnie zmaksymalizować swoje zyski z początkowej inwestycji. Jednak handel na depozycie zabezpieczającym może również powielić straty inwestora, co czyni go wyjątkowo ryzykownym i nieodpowiednim dla początkujących.
Na przykład, depozyt zabezpieczający na poziomie 10% oznacza, że musisz zdeponować tylko 10% wartości transakcji, którą chcesz otworzyć, a reszta zostanie pokryta przez dostawcę kontraktów CFD. Jeśli chcesz otworzyć transakcję CFD na ropę naftową o wartości 1000 dolarów, a Twój broker wymaga depozytu zabezpieczającego na poziomie 10%, do otworzenia pozycji wystarczy Ci jedynie 100 dolarów kapitału początkowego.
Niektórzy inwestorzy patrzą na kontrakty CFD z pewną rezerwą, niemniej jednak regulacje oraz ścisły nadzór organów państwowych sprawiły, że kontrakty CFD stopniowo stały się rzetelnym sposobem tradingu. O ile wybierzesz sprawdzonego brokera, nie masz powodu do obaw.
Photo: xtb.com
Warunki transakcji z ropą naftową za pośrednictwem CFD w XTB
Przykładowo kontrakty CFD na ropę naftową są w ofercie brokera XTB, i to z możliwością wykorzystania dźwigni nawet do 1:10. Oznacza to, że nawet z mniejszym kapitałem możesz handlować większym kontraktem i osiągać w ten sposób wyższe zyski – ale uwaga na potencjalne straty! Jeśli nie wiesz, na czym polega handel na dźwigni, to przeczytaj nasz artykuł na ten temat.
Jak widać, w przypadku ropy naftowej XTB oferuje dźwignię na poziomie 1:10, a wartość jednego lota to 1 000 standardowych jednostek instrumentu, tzn. baryłek ropy naftowej. Jednak w przeciwieństwie do kontraktów terminowych, nie musisz otwierać całego lota, ale tylko jego część, nawet tylko 0,01 lota, tj. 10 baryłek (1 000 × 0,01).
W przypadku kontraktów CFD to od brokera zależy, w jaki sposób zabezpieczy Twoją transakcję. Dla Ciebie najważniejsze jest to, że jeśli Twoja spekulacja okaże się słuszna, broker płaci Tobie, a jeśli na odwrót jest błędna, płacisz Ty brokerowi.
4. Akcje i ETF-y na ropę naftową
Chcąc uzyskać ekspozycję na rynek ropy naftowej, można również handlować akcjami spółek prowadzących działalność w tej branży lub giełdowymi funduszami inwestycyjnymi (ETF-ami), które handlują kontraktami terminowymi lub akcjami spółek naftowych.
Niektóre przykłady obejmują iShares Oil & Gas Exploration & Production ETF lub Lyxor STOXX Europe 600 Oil & Gas ETF.
Czysto naftowe fundusze ETF są zasadniczo funduszami, których cena jest doskonale powiązana z aktywem bazowym – ropą naftową – i dokładnie replikuje cenę surowca. Fundusze ETF ostatnio cieszą się ogromną popularnością, ponieważ są łatwe do zrozumienia, a inwestorzy wiedzą, w co inwestują (w przypadku kontraktów CFD sprawa nie jest tak prosta, ponieważ broker zobowiązuje się jedynie zapłacić różnicę w cenie, faktycznie nie inwestując w instrument bazowy).
Jakie są najlepsze spółki naftowe, których akcje są warte uwagi inwestorów? Poniżej znajduje się pięć największych na świecie spółek naftowych pod względem kapitalizacji rynkowej (stan na listopad 2022 r.).
W przypadku kontraktów CFD podstawową jednostką jest zawsze lot. Jak wspomnieliśmy i jak widać powyżej, w naszym przypadku jest to instrument (ropa naftowa) razy 1 000 dolarów. Jak już wiesz, cena ropy jest podawana w dolarach, więc możemy powiedzieć, że jest to “tylko” razy tysiąc, więc mnożymy jedną baryłkę przez tysiąc i mamy cenę za lot w dolarach.
Photo: xtb.com
Informacje o transakcji z CFD na ropę w XTB z dźwignią 1:10
Jednocześnie widać, że XTB oferuje spekulacje na cenie ropy naftowej od wielkości pozycji 0,01 lota – i to właśnie tę minimalną kwotę będziemy teraz obliczać. 1 lot to 1000 baryłek, nasza pozycja ma wielkość 0,01 lota, czyli 10 baryłek. Załóżmy, że cena za baryłkę wynosi 53,22 dolara, dlatego cena naszego kontraktu jest równa 532,20 dolara. Przy dźwigni 1:10 mamy więc sytuację, gdy do otwarcia pozycji potrzebujemy dziesięciokrotnie mniej pieniędzy, a mianowicie 53,2 dolara (221,36 zł) – broker nazywa tę kwotę depozytem zabezpieczającym.
Załóżmy, że za miesiąc cena ropy będzie o 10 dolarów wyższa, co oznacza zysk w wysokości 10 dolarów na baryłkę. A skoro nasz kontrakt obejmuje 10 baryłek (1 lot = 1 000 baryłek, 0,01 lota = 10 baryłek), oznacza to dla nas zysk w wysokości 100 dolarów. Pozycję otworzyliśmy z depozytem 53 dolarów, a po zysku w wysokości 10 dolarów na baryłkę wychodzimy z pozycji z zyskiem 100 dolarów. Ładnie, nieprawdaż? Ale uwaga – jeśli cena ropy wyruszyłaby na południe, odniósłbyś dużą stratę.
Podobnych obliczeń można również dokonać z innymi wolumenami, aby wiedzieć, ile pieniędzy potrzeba na tą czy którą transakcję z czarnym złotem. Jeśli chcesz handlować długoterminowo, zdecydowanie otwieraj mniejsze pozycje. W przypadku niekorzystnego ruchu ceny będziesz miał dosyć miejsca i nie będziesz czuł się niekomfortowo, nawet jeśli cena spadnie o kilka dolarów. W każdym razie, nie zapomnij o stop lossie i oczywiście o realizacji zysków.
Jak zacząć handlować ropą naftową?
Teraz wiesz już wszystko, więc powinieneś być zdolny samodzielnie ocenić swoje możliwości. Oceń, czy inwestowanie w czarne złoto jest dla Ciebie właściwym wyborem i czy wierzysz, że ceny ropy wzrosną. A jeśli masz jakieś wątpliwości, może je rozwiać rachunek demonstracyjny. Pozwala on obracać wirtualnymi pieniędzmi.
Jeśli ostatecznie zdecydujesz się na handel ropą naftową, nie obejdziesz się bez założenia konta rzeczywistego. Możesz to zrobić np. w XTB, eToro, Trading212 lub Degiro. Wystarczy zasilić je odpowiednimi środkami… i gotowe!
Ryzyko i ograniczenia związane z handlem ropą naftową
Zanim jeszcze zabierzesz się za handel czarnym złotem, powinieneś poznać i zrozumieć rodzaje ryzyka, które jest z tym związane.
Ryzyko straty: Kontrakty terminowe, opcje i kontrakty CFD są zawierane z wykorzystaniem dźwigni finansowej, co oznacza, że możesz zostać pociągnięty do odpowiedzialności za straty przekraczające Twój początkowy depozyt. Przed zainwestowaniem własnych pieniędzy w ropę należy więc zastanowić się nad własną tolerancją na ryzyko oraz ocenić swoje doświadczenie i wiedzę na temat różnych rodzajów papierów wartościowych.
Zmienność na rynku: Rynek ropy naftowej nie jest szczególnie stabilny, a ceny ropy naftowej regularnie ulegają znacznym wahaniom. Przykładowo, podczas recesji w 2020 r. cena ropy West Texas Intermediate (WTI) odnotowała gwałtowny spadek. Na początku lutego 2020 r. cena wynosiła 50,06 dolara za baryłkę. 20 kwietnia 2020 r. zamknęła się na poziomie minus! 36,98 dolara za baryłkę.
Fałszywe informacje: Niektórzy brokerzy i firmy maklerskie twierdzą, że inwestycje w ropę naftową rosną w czasach klęsk żywiołowych i bezpośrednio po nich. Twierdzenie to nie ma podstaw w rzeczywistości, a klęski żywiołowe niekoniecznie zwiększają szanse na zyski z handlu kontraktami terminowymi na towary lub opcjami na ropę naftową. Należy również zachować ostrożność wobec twierdzeń, że można z góry ustalić lub określić ryzyko związane z zakupem opcji i kontraktów terminowych na towary.
Zalety inwestowania w ropę naftową
Z inwestowaniem w czarne złoto wiążą się konkretne korzyści. Najważniejsze z nich obejmują:
Dywersyfikacja portfela: Aby zminimalizować ryzyko w swoim portfelu inwestycyjnym, rozsądnie jest skupić się na dywersyfikacji i inwestować w różnego rodzaju instrumenty, które nie poruszają się w tym samym kierunku. Uzyskanie ekspozycji na ropę naftową lub ogólnie zakup udziałów w spółkach energetycznych może pomóc zrównoważyć wyniki portfela, gdy ceny ropy naftowej rosną, a ceny akcji spadają – lub odwrotnie.
Dywidenda: Inwestorzy, którzy zdecydują się uzyskać ekspozycję na ropę naftową, inwestując na rynku akcji – czy to za pośrednictwem pojedynczych akcji, czy funduszy ETF – mogą uzyskać dodatkową korzyść: dywidendę. Według Morningstar, spółki z sektora energetycznego wypłacają dywidendy, które rosną szybciej niż w przypadku jakiegokolwiek innego sektora amerykańskiego rynku akcji, przy czym od 2018 roku średnia wypłata dywidendy dla tych spółek wzrosła o ponad 50%. Inwestorzy osiągają zyski kapitałowe, gdy cena ropy rośnie, ale w międzyczasie otrzymują również stały dochód.
Dlaczego warto zainwestować właśnie w ropę naftową?
Czy potrafisz sobie wyobrazić życie bez ropy naftowej? Bez paliw, plastiku, wielu leków, pestycydów, asfaltowych dróg, kleju, farb, opon i wielu innych rzeczy? Raczej trudno, prawda? Dodając do tego ograniczoną ilość rezerw ropy naftowej wraz z jej coraz trudniejszym wydobyciem, mamy tylko jeden wniosek – cena ropy naftowej musi wzrosnąć.
W dłuższej perspektywie ropa naftowa jest rzeczywiście interesującym kandydatem do pomnażania wolnych środków pieniężnych, ponieważ logicznie rzecz biorąc, jej cena powinna po prostu wzrosnąć. W związku z tym wiele osób zadaje sobie pytanie, czy bardziej opłacalna jest ropa Brent, czy na odwrót WTI oraz czy cena Brent wpływa na WTI i odwrotnie. Zasadniczo nie ma to znaczenia – w obu przypadkach chodzi o ropę naftową, tylko inaczej zlokalizowaną, a dla obu rodzajów obowiązują te same ogólne zasady. W krótszej perspektywie należy uważać na potencjalne ryzyko polityczne, które jednak dotyczy głównie Dalekiego i Bliskiego Wschodu.
Podsumowując, dodanie inwestycji naftowych do portfela to całkiem niezły pomysł. Bezpośrednie inwestycje w spółki naftowe mogą przynieść znaczne i niemal natychmiastowe zyski (jak również straty), co dotyczy również spekulacji na rynkach instrumentów pochodnych, podczas gdy dywersyfikacja może ustabilizować wyniki Twojego portfela inwestycyjnego. Z powyższych powodów inwestycja w czarne złoto jest czymś, co zdecydowanie warto rozważyć – z uwzględnieniem strategii inwestycyjnej każdego inwestora.
Jednakże, jeśli na rynku panuje hossa, należy zachować szczególną ostrożność. Wzrost może kontynuować, ale nie wiadomo, jak długo to potrwa.
Tak więc, w zależności od sytuacji na rynku decyzja o zainwestowaniu w ropę może się okazać dobrym, ale również bardzo złym pomysłem. Podczas gdy niektórzy wolą inwestować swoje środki w spółki energetyczne, innych przyciągają bardziej sprawdzone inwestycje w instrumenty pochodne związane z czarnym złotem. W każdym przypadku należy jednak dokonywać inwestycji zgodnie z własną tolerancją ryzyka i horyzontem inwestycyjnym.
Jaką strategię wybrać, jeśli chce się handlować ropą naftową?
Ropa naftowa oferuje ogromny potencjał na długą metę. W tym artykule obliczyliśmy, że globalne rezerwy tego surowca wystarczą na maksymalnie 40 lat. Ponadto cena ropy powinna wzrosnąć znacznie wcześniej, ponieważ ostatnie rezerwy będą niezwykle trudne do wydobycia. Tak więc w perspektywie długoterminowej (od 10 do 20 lat) ropa naftowa jest bardzo, bardzo interesującą inwestycją.
W krótszej perspektywie, aby osiągnąć interesujące zyski, można skorzystać z dźwigni finansowej oraz narzędzi analizy technicznej i analizy fundamentalnej.
Jeśli chodzi o krótkoterminowe strategie handlowe (trading), w handlu czarnym złotem znajduje zastosowanie zarówno handel śróddzienny, jak i scalping. W ramach tej pierwszej techniki inwestorzy otwierają i zamykają pozycje w ciągu jednego dnia, nie pozostając w pozycji przez noc. Chodzi zatem o transakcje spekulacyjne o czasie trwania od kilku minut do kilku godzin. Jeśli zaś chodzi o scalping, to w jego przypadku transakcje są otwierane na jeszcze krótszy czasu. Stosowane są najkrótsze możliwe ramy czasowe – zazwyczaj od jednej do pięciu minut. Jeśli jesteś zainteresowany obiema strategiami handlowymi, zalecamy przeczytanie naszych obszernych artykułów na te tematy (patrz linki powyżej).
A jeśli coś nie jest Ci jasne, to po prostu zapytaj w komentarzach.
Podsumowanie – czy warto inwestować w ropę naftową?
Jeżeli doczytałeś aż do tego miejsca, znasz odpowiedź. Jeśli zaś czytasz od końca, to chociaż udzielimy Ci odpowiedzi, przeczytaj cały artykuł, aby w pełni zrozumieć ten temat. Inwestowanie w ropę naftową to zdecydowanie dobry pomysł, a w perspektywie 10-20 lat surowiec ten jest jednym z największych adeptów na wzrost wartości (i pomnożenie środków pieniężnych). Już podstawowe informacje o ograniczeniach w zapasach, konsumpcji i szerokim zakresie zastosowań ropy naftowej powinny skłonić inwestora przynajmniej do rozważenia takiej opcji.
Za bardzo pozytywny czynnik można również uznać trend cenowy ropy – cena czarnego złota generalnie rośnie i nie ma powodu, dla którego miałoby być inaczej. Co więcej, cena ropy Brent jest stosunkowo łatwa do zrozumienia i w porównaniu z ropą z Dalekiego lub Bliskiego Wschodu wydaje się być bardziej stabilną opcją.
A jeśli sama ropa naftowa niezbyt do Ciebie przemawia, spróbuj rozważyć, czy przypadkowo nie mogłaby być odpowiednia do dywersyfikacji portfela i zmniejszenia ogólnego ryzyka inwestycyjnego. W końcu, w jakie instrumenty inwestujesz w celu długoterminowej aprecjacji i co jeszcze posiada taki potencjał? Złoto?
93 %
89 %
Post discussion: 0 comments
Nobody has commented yet. Log in and be the first! Post your thoughts and start the discussion.