Finansowe instrumenty pochodne: Futures – Na czym polega handel kontraktami terminowymi? Jakie są korzyści i ryzyko związane z nim?

Kontrakty terminowe należą do grupy finansowych instrumentów pochodnych ze standaryzacją giełdową. Ale co to właściwie oznacza, jakie są ich zalety i jakie ryzyko wiąże się z handlem tymi kontraktami? Jak działa handel kontraktami terminowymi? Gdzie nimi handlować?

Tego i wiele więcej dowiesz się z naszego obszernego artykułu na temat handlu kontraktami terminowymi.

Treść artykułu na temat kontraktów terminowych

Czym są kontrakty terminowe?

Kontrakt terminowy, kontrakt futures lub handel kontraktami terminowymi można rozumieć jako zwykłą umowę między dwoma stronami. Po jednej stronie kontraktu stoi kupujący, a po drugiej sprzedający.

Kupujący chce nabyć przedmiot kontraktu, na przykład surowiec – ropę naftową, ale nie chce tego teraz i w tym momencie (angielski termin futures odnosi się do future = przyszłości).

Co z tym robić? Można sporządzić prosty kontrakt, w którym jedna strona zgadza się dostarczyć towar w określonej ilości, a druga strona zgadza się zapłacić za to z góry określoną cenę. Umowa zawiera wszystko, co ważne: termin wygasania, ilość i cenę.

Kontrakt opisany powyżej jest już zasadniczo kontraktem terminowym. Aby jednak rzeczywiście chodziło o kontrakty terminowe, musimy dodać jeszcze jeden istotny czynnik, a mianowicie standaryzację.

Handel kontraktami terminowymi podlega jednolitym zasadom, które są ustalane przez giełdy. Tak więc w przypadku kontraktów terminowych rzeczywiście mowa o obrocie giełdowym (przykładem handlu pozagiełdowego jest forex).

Jednocześnie zabezpiecza obie strony i sprawia, że handel tymi finansowymi instrumentami pochodnymi jest całkowicie przejrzysty i bezpieczny.

Kontrakty terminowe są idealnymi instrumentami dla inwestorów, którzy szukają pewności i jasno określonych zasad. Jednocześnie mogą one również służyć jako narzędzie do hedgingu, czyli do zabezpieczania innej pozycji.

Jeśli chodzi o kontrakty terminowe, należy pamiętać, że są to umowy o jasno określonym wolumenie/ilości (można kupować jedynie wielokrotności minimalnej ilości), cenie i terminie wygasania/zapadalności.

Jednocześnie, w kontekście handlu online, są one jedynie kontraktami o charakterze spekulacyjnym. Żaden broker nie pozwoli, aby przedmiot danego kontraktu terminowego faktycznie dotarł pod Twój adres.

Celem nas, traderów detalicznych, jest jedynie zarabianie na różnicy cenowej. Być może obiło Ci się o uszy pojęcie rolowania kontraktów terminowych. Oznacza to, że kontrakt wygasa, jest zamykany i automatycznie otwiera się nowy.

Jeśli znasz angielski, polecamy obejrzeć poniższy film, który wyjaśnia, czym są kontrakty terminowe. Angielski w filmie jest łatwy do zrozumienia nawet dla początkujących, a wideo pochodzi bezpośrednio z CME (Chicago Mercantile Exchange).

Jakimi kontraktami terminowymi można handlować?

Być może zastanawiasz się, czym wszystkim można handlować za pośrednictwem kontraktów terminowych. Odpowiedź brzmi: naprawdę wieloma rzeczami! Kategorii kontraktów terminowych jest cała masa i – podobnie jak inne instrumenty finansowe – dzielą się one w oparciu o rodzaj aktywów bazowych

Kontrakty terminowe na akcje

Do najbardziej znanych kontraktów terminowych należą właśnie kontrakty na akcje. Aktywami bazowymi są tutaj akcje lub indeksy akcji. Typowymi przedstawicielami drugich wymienionych są Dow Jones, Nasdaq 100 lub S&P 500.

Kontrakty terminowe na waluty

Mogłoby się wydawać, że z racji tego, jak ogromny i popularny jest rynek forex, kontrakty terminowe na waluty nie będą cieszyć się zbyt dużym zainteresowaniem inwestorów. Niemniej, prawda jest całkiem inna. Kontrakty terminowe oferują po prostu coś nieco innego, choć oczywiście opieramy się na tej samej cenie.

W przypadku kontraktów terminowych na waluty można spekulować na wzroście lub spadku, ale oferta obejmuje jedynie ruchy walut w stosunku do dolara amerykańskiego. Na rynku kontraktów terminowych – a dokładniej na giełdzie CME – możemy znaleźć tylko główne pary walutowe – nazwa poszczególnych par zaczyna się od numeru 6. Na przykład:

• 6A = dolar australijski
• 6B = funt brytyjski
• 6E = euro
• 6S = frank szwajcarski

Kontrakty terminowe na surowce giełdowe

Jeśli chodzi o kontrakty terminowe na towary i surowce, do najważniejszych należą złoto, ropa naftowa, srebro, gaz ziemny i pszenica. Skróty używane dla kontraktów terminowych na towary pochodzą od angielskich słów, takich jak heating oil (olej opałowy) – HO, crude oil (ropa naftowa) – CO i tym podobnie.

Kontrakty terminowe na kryptowaluty

Nowością w świecie kontraktów terminowych są kryptowaluty. W świat futures weszły dopiero pod koniec 2017 roku za pośrednictwem giełd CBOT i CME. Aktywem bazowym jest tutaj bitcoin, a dokładniej indeks obliczający jego cenę spot. Zazwyczaj można go znaleźć pod terminem bitcoin futures.

Handel kontraktami terminowymi na kryptowaluty jest dosyć wymagający pod względem kapitału – jest tak z racji standaryzacji co do ilości bitcoina, przy czym handel kontraktami na BTC polecamy raczej tylko doświadczonym traderom.

Nawiasem mówiąc, wysokie marże wraz z koniecznością zdobycia specjalnego zezwolenia w interfejsie rachunku inwestycyjnego są tego potwierdzeniem.

Nawet jeśli jesteś zainteresowany światem kryptowalut, polecamy zacząć na przykład od kontraktów terminowych na akcje, w przypadku których ryzyko inwestycyjne jest znacznie niższe.

Bitcoin charakteryzuje się wysoką płynnością, a zatem jest potencjalnie ryzykowny dla inwestorów. Są jednak tacy, którzy w tym widzą ogromny potencjał.

Giełdy kontraktów terminowych

Na całym świecie istnieje kilka giełd kontraktów terminowych, z których najbardziej znane mają siedzibę w USA.

Największą giełdą instrumentów pochodnych jest CME, a drugą CBOT, obie z siedzibą w Chicago. W Europie należy wspomnieć o XETRA z siedzibą we Frankfurcie lub LIFFE z Londynu.

Początkowo giełdy kontraktów terminowych miały specyficzny zakres działalności. Ten jednak stopniowo ulegał zmianom, a obecnie na giełdach handluje się prawie wszystkim. Niemniej jednak, nadal istnieje wiele giełd, na których ta dawna zasada jest przestrzegana.

Przykładowo, na giełdzie NYMEX handluje się surowcami energetycznymi, a na COMEX metalami szlachetnymi. Listę najbardziej znanych i największych giełd można znaleźć poniżej.

Rynek kontraktów terminowych w zastosowaniu do forex

Handel na konkretnej giełdzie w konkretnej lokalizacji może wydawać się nieco restrykcyjny. Ponadto, nie mamy tutaj elastycznych warunków. Chociaż powyższe stwierdzenia są prawdziwe, jest też wiele korzyści. Osobiście uważamy, że jedną z najcenniejszych informacji dotyczących inwestowania jest głębokość rynku.

Jeśli handlujesz na rynku forex, broker z pewnością daje Ci możliwość sprawdzenia wolumenu rynkowego, ale skąd on czerpie te dane? Czy są to dane jego klientów? A może skądś je kupuje? I czy te dane są reprezentatywne dla całego rynku forex?

Trudno będzie nam znaleźć odpowiedź na to pytanie, ale rynek kontraktów terminowych Ci jej udzieli. Dzięki standaryzacji kontraktów zawsze dokładnie wiadomo, jakim wolumenem właśnie się handluje.

Handel na dźwigni

Kontrakty terminowe są jednym z instrumentów, w przypadku których można handlować na dźwigni finansowej (nawet jeśli w czasach przed regulacją rynku forex mówiono, że jest to niemalże niemożliwe).

To, wraz z wysokim wolumenem aktywów bazowych, czyni je ryzykownymi instrumentami pochodnymi. Z drugiej jednak strony, ryzyko jest wprost proporcjonalne do wielkości rachunku inwestycyjnego, a zwłaszcza strategii zarządzania pieniędzmi inwestora.

Handel lewarowany pozwala zwielokrotnić wielkość ruchu na rynku. Jeśli rynek osiągnie zysk, Twój zysk zostanie pomnożony, ale oczywiście działa to również w odwrotną stronę. Dlatego należy zachować ostrożność, wliczyć dźwignię finansową w obliczenia co do ryzyka i wykorzystać ją na swoją korzyść.

Dokładną wartość dźwigni finansowej można znaleźć w ofercie każdego kontraktu terminowego. Broker jest zobowiązany do opublikowania tych informacji.

Wielkości kontraktów terminowych

ak już wspomniano, rynek kontraktów terminowych jest ustandaryzowany. Weźmy na przykład waluty i giełdę CME – mamy symbol (sposób oznaczania waluty na rynku kontraktów terminowych), główną walutę i ilość. Wygląda to następująco:

Jeśli więc chcesz kupić jeden kontrakt terminowy na euro – rzeczywiście, tylko 1 kontrakt – musisz kupić 125 000 euro. Handel lewarowany pozwoli Ci zrealizować tę transakcję z depozytem zabezpieczającym na poziomie około 3-12% ceny kontraktu.

Jeśli chodzi o 10%, mowa o 12 500 euro. Kwota ta znacznie przewyższa wartość typowego polskiego rachunku inwestycyjnego. Właśnie z tych powodów stworzono później kontrakty terminowe w wersji micro.

Udostępniły one rynek kontraktów terminowych inwestorom detalicznym. Na przykład, broker LYNX umożliwia handel kontraktami terminowymi na indeksy amerykańskie już od 2,5 dolara za kontrakt. W porównaniu z “dorosłym” kontraktem, to ogromna różnica.

Wersje micro kontraktów terminowych są tematem, któremu niedługo zamierzamy poświęcić osobny artykuł.

Wśród najpopularniejszych indeksów znajdują się Dow Jones, Nasdaq 100 i S&P 500. Indeksy te są przedmiotem obrotu jako e-mini futures pod skrótami YM, NQ i ES.

Przykładowa transakcja na dźwigni

W powyższej części tekstu wspomnieliśmy, że aby otworzyć pozycję, potrzeba około 3-12% całkowitej wartości kontraktu.

To nic innego jak dźwignia finansowa. 10% to 1/0,1. Jeśli więc chcę handlować EUR (6E) o wartości 125 000 euro, wpłacam depozyt w wysokości 12 500 EUR, ale kontroluję cały kontakt. Jeśli cena zmieni się o 0,2 EUR, oznacza to 0,2 × 125 000 = 25 000 EUR, przy czym cena zmieniła się rzeczywiście tylko o 0,2 EUR.

Jeśli jest to zysk, to oczywiście jest to pozytywna wiadomość, ale jeśli jest to strata (plus zostaniesz wezwany do uzupełnienia depozytu, pozostałe 12 500 €), to może to być koniec dla Twojego rachunku. W takim przypadku nie mówimy już o handlu, ale o zakładach i hazardzie.

Zawsze ważne jest, aby postępować zgodnie z zasadami zarządzania pieniędzmi, tzn. zarządzać wielkością pozycji w stosunku do wielkości rachunku handlowego i ryzykować tylko tyle, na ile można sobie pozwolić.

Albo ma się wystarczająco duże konto handlowe, albo korzysta się z oferty kontraktów w wersji mikro lub innych finansowych instrumentów pochodnych – CFD.

Finansowe instrumenty pochodne – Czym są i jak działają? Jaka jest różnica między kontraktami CFD i kontraktami terminowymi?

Przykładowa transakcja z kontraktami terminowymi

Najpierw należy uzyskać dostęp do rynku. Tak samo, jak w przypadku handlu akcjami, ETF-ami lub czymkolwiek innym. Otwierasz konto u brokera, zwykle on-line i zabierasz się za handel. Wybierając pośrednika w celu handlu kontraktami terminowymi, warto wiedzieć, czym możesz u niego handlować, ponieważ oferowane kontrakty terminowe mogą się różnić w zależności od brokera.

Następnie wyszukujesz preferowane aktywa i dokonujesz standaryzowanej transakcji. Jak już wspomniano, standaryzacja dotyczy wielkości kontraktu, jakości i terminu wygaśnięcia. Kwota należna za transakcję zależy od zastosowanej dźwigni finansowej, ale poza tym jest zawsze obliczana na podstawie znormalizowanych wolumenów.

Kontrakty terminowe mają jasno określony termin wygaśnięcia. Niemniej jednak, naszym zdaniem w 99% przypadkach ma miejsce jedynie rozliczenie finansowe. Oznacza to, że termin wygaśnięcia ma jedynie charakter techniczny. Nawet jeśli nic nie zrobisz, nie musisz się martwić o to, że Twoja bezczynność doprowadzi do tego, że na Twoim podwórku wylądują baryłki ropy naftowej, buszle pszenicy lub worki z euro. Jak to jest możliwe?

Brokerzy używają oprogramowania, które po prostu nie pozwoli na realizację kontraktu – zanim do niej dojdzie, program wybierze jedną z poniższych opcji. Albo otworzy on nowy kontrakt z nowym terminem wygaśnięcia, ale z uzgodnioną ceną z poprzedniego kontraktu – pozycja zostanie zrolowana do przodu – albo po prostu zamknie pozycję.

W handlu kontraktami terminowymi opłaca się znać warunki brokerów. Termin wygaśnięcia zwykle łączy się właśnie z rolowaniem, niemniej broker może również zamknąć transakcję. Nie musisz martwić się o fizyczną dostawę surowca, ale dla spokoju ducha powinieneś przeczytać warunki brokera lub zwrócić się do obsługi klienta (czat, e-mail lub telefon).

Zakup i sprzedaż kontraktów terminowych

Kontrakty futures oferują możliwość spekulacji na wzrostach i spadkach cen. Jest to logiczne z punktu widzenia zasady kontraktu terminowego, ponieważ to od Ciebie zależy, czy zawrzesz go po cenie niższej czy wyższej niż bieżąca cena spot.

Tylko od rynku zależy, aby znaleźć kontrahenta. W handlu kontraktami terminowymi jest to w miarę łatwe dzięki standaryzacji i jasno określonym ilościom (wielokrotnościom) aktywów bazowych.

Gdzie handlować kontraktami terminowymi

Kontraktami terminowymi można handlować za pośrednictwem wybranych brokerów. Opcję tę oferuje m.in. broker Bossa.

Oprócz klasycznych kontraktów terminowych, takich jak Futures Dow Jones, istnieje również Futures mini Dow Jones, który jest bardziej interesujący dla drobnych inwestorów detalicznych.

Oczywiście można również korzystać z usług innych brokerów, takich jak Degiro. Chcąc handlować kontraktami terminowymi i szukając odpowiedniego brokera, należy dokładnie sprawdzić, czy rzeczywiście oferuje on kontrakty terminowe, a nie jedynie CFD. CFD to już inny rodzaj instrumentu inwestycyjnego. 

Historia rynku kontraktów terminowych

Historię rynku kontraktów terminowych postanowiliśmy omówić dopiero na sam koniec artykułu. Nie jest to ważne dla samego handlu, ale dowiesz się o podstawach kontraktów terminowych, dlaczego w ogóle powstały i ogólnie lepiej zrozumiesz handel nimi.

Na początku był rolnik i osoba zainteresowana zakupem jego towaru. Rolnik potrzebuje pieniędzy na sadzenie, musi posiadać lub wynajmować pole, zatrudniać odpowiednią liczbę pracowników itp. Jednocześnie jako przedsiębiorca nie ma pewności co do przyszłości i nie wie, czy to wszystko w końcu się opłaci (zależy od zbiorów).

Niemniej, po drugiej stronie barykady zawsze stał ktoś, kto chciał mieć jego plony w przyszłości (być może miał z nimi powiązany własny biznes). W zamian mógł zaoferować pieniądze lub nawet inne plony w określonej proporcji. Jeśli te dwie osoby znalazły się nawzajem, nic nie stało na przeszkodzie, aby zawarły między sobą kontrakt terminowy. Kontrakt dotyczył określonej ilości towaru i jasno określał cenę oraz czas jego dostawy.

Pierwsze wzmianki o podobnych kontraktach pochodzą z Chin z okresu 4000 lat przed naszą erą. Historycznie rzecz biorąc, kontrakty terminowe w obecnej postaci pochodzą z XVII wieku.

Kontrakty futures opierają się na całkowicie logicznych podstawach. Dopiero później na rynek wkroczyli spekulanci, na przykład podpisując umowę na zakup pewnej ilości towaru po określonej cenie, a następnie sprzedając cały kontrakt z zyskiem lub stratą.

Nawet dziś kontrakty futures mają taką samą logikę i podstawę jak wcześniej, tylko dodano więcej zasad, wzmocniono standaryzację, a główny cel – zabezpieczenie – został zastąpiony spekulacją na wzroście lub spadku ceny instrumentu bazowego. W dzisiejszych czasach rzeczywista fizyczna dostawa aktywów bazowych nie jest już nawet możliwa.

Czy kontrakty terminowe są naprawdę tak interesujące?

Kontrakty terminowe z pewnością mają swoje znaczenie i zastosowania. Wyróżniają się przejrzystością, są standaryzowane i handluje się nimi na określonych giełdach. To jednak nie znaczy, że są odpowiednie dla każdego. Jeśli jesteś drobnym traderem detalicznym, a trading to dla Ciebie jedynie hobby, to – co tu dużo mówić – są lepsze opcje.

W przypadku małych rachunków inwestycyjnych handel kontraktami terminowymi jest niemalże niemożliwy, co ma związek z wielkością kontraktu. W wielu przypadkach mogą nam nie odpowiadać godziny handlu na giełdzie, a ponadto standaryzacja przynosi zarówno zalety, jak i wady.

Wielu inwestorów nie handluje kontraktami terminowymi, ale wykorzystuje informacje z tego rynku w handlu na rynku forex, szczególnie jeśli chodzi o wolumeny transakcji. Jest to jedna z zalet kontraktów terminowych i ich scentralizowanego charakteru. Rozsądnym podejściem wydaje się być wykorzystanie rynku kontraktów terminowych jedynie jako źródła danych, niemniej – ostateczna decyzja należy do Ciebie.

Co sądzisz o rynku kontraktów terminowych? Czy handlujesz na nim? Czy sądzisz, że wykorzystanie danych z futures w handlu na rynku forex to dobry pomysł? Podziel się z nami swoją opinią w komentarzach poniżej!

Zalety kontraktów terminowych

• Standaryzacja – wolumeny, warunki
• Przejrzystość – głębokość rynku
• Produkt giełdowy
• Z góry określony termin wygaśnięcia (zależy od punktu widzenia)
• Mogą być również używane do zabezpieczenia

Wady kontraktów terminowych

• Zbyt duże wolumeny dla traderów detalicznych
• Z góry określony termin wygaśnięcia (zależy od punktu widzenia)
• Środowisko giełdowe, godziny handlu

Inne źródła informacji:

• Wikipedia (Kontrakt terminowy)
• Investopedia (Futures in Stock Market: Definition, Example, and How to Trade)
• CME Group (THE WORLD’S LEADING DERIVATIVES MARKETPLACE)