W szczegółowych profilach indeksów dowiesz się na przykład, jak oblicza się dany indeks, kto go utworzył, kiedy i dlaczego oraz jakie spółki wchodzą w jego skład.
Jest to lista najbardziej znanych indeksów, które można uznać za wskaźniki rozwoju światowej gospodarki lub określonych krajów czy sektorów. Te indeksy giełdowe powinny być znane każdemu, kto interesuje się handlem, inwestowaniem lub ekonomią.
Sama aktualna wartość indeksu niewiele mówi. Należy wiedzieć, jak indeks jest obliczany, kiedy on został utworzony i jaka była jego wartość początkowa.
- Indeksy to wskaźniki, które pokazują wyniki wybranych spółek giełdowych, towarów lub innych aktywów reprezentujących określony rynek lub sektor gospodarki.
- Są one wykorzystywane przez inwestorów i analityków w celu uzyskania obrazu ogólnych wyników rynku i porównania wyników poszczególnych inwestycji z szerszym rynkiem.
- Indeksy składają się z akcji, kryptowalut lub innych inwestycji, które mają ze sobą coś wspólnego. Na przykład należą do tego samego obszaru lub mają podobne cechy.
Czym są indeksy?
O indeksach giełdowych i innych można myśleć jak o koszyku aktywów. Koszyk ten jest konstruowany na podstawie z góry ustalonych zasad, które są publicznie znane, więc każdy wie, co dany indeks reprezentuje.
Indeksy mogą dotyczyć różnych rzeczy – akcji, towarów, obligacji i wszystkiego innego. Można je również podzielić na wiele kategorii – każdy inwestor znajdzie tutaj coś dla siebie.
Do czego służą indeksy i gdzie są wykorzystywane?
Indeksy giełdowe są dziś podstawą świata inwestowania. Zwłaszcza tego profesjonalnego. Ponieważ każdy indeks pokazuje średni rozwój danego obszaru inwestycji, służy jako punkt odniesienia dla zarządzających funduszami i inwestorów indywidualnych, innymi słowy benchmark, z którym mogą porównywać wyniki swojej strategii i pracy.
Indeksy pokazują wyniki aktywów bez uwzględnienia pracy, emocji i czynników ludzkich. Umożliwia to porównanie wyników, ryzyka i innych wskaźników osobistych portfeli z nimi, aby sprawdzić, czy inwestor odniósł sukces w stosunku do włożonego wysiłku.
W tym miejscu warto wspomnieć, że w długim okresie zdecydowana większość inwestorów detalicznych i profesjonalnych nie jest w stanie osiągnąć lepszych wyników niż indeksy. Same rynki są generalnie mądrzejsze niż inwestorzy. Dla przeciętnego człowieka znacznie lepszym rozwiązaniem jest kupić pasywnie zarządzany fundusz z minimalnymi opłatami, siedzieć z założonymi rękami, nic nie robić i odczekać kilka lat.
Ze względu na popularność pasywnego podejścia do inwestowania, indeksy są również wykorzystywane do tworzenia indywidualnych produktów inwestycyjnych. Fundusze ETF to pasywnie zarządzane produkty, których strategia bardzo często polega na prostym i łatwym do zrozumienia replikowaniu składu aktywów z określonego indeksu.
Jednym z najlepszych przykładów jest znany na całym świecie indeks S&P 500, na którym w dzisiejszych czasach bazuje cała masa funduszy. Spośród pięciu największych ETF-ów na świecie trzy odzwierciedlają wyniki tego właśnie indeksu.
Indeksy są podzielone według wielu kryteriów. W niniejszym artykule omówimy wszystkie po kolei.
Podział według rodzaju aktywów
Najpierw przyjrzyjmy się temu, co faktycznie wchodzi w skład indeksów. W zasadzie nie ma tutaj żadnych ograniczeń co do wyobraźni, zatem świat indeksów obejmuje najróżniejsze rzeczy.
Istnieją indeksy śledzące wszystkie główne klasy aktywów, a mianowicie:
- Indeksy akcji (giełdowe)
- Indeksy obligacji
- Indeksy towarowe
- Indeksy kryptowalutowe
Z racji tego, że replikują wyniki różnych klas aktywów, każdy rodzaj indeksów zachowuje się w inny sposób.
Indeksy akcji (giełdowe) są zdecydowanie najliczniejsze i generalnie najpopularniejsze. Biorąc pod uwagę ilość zainwestowanego kapitału, w pierwszej piątce indeksów znajdują się wyłącznie indeksy akcji. Są one również najbardziej zróżnicowane.
Indeksy obligacji są ogólnie podzielone na te, które śledzą sektor rządowy, obligacje korporacyjne i kombinację tych dwóch światów.
Z kolei indeksów towarowych istnieje naprawdę niewiele. Ale nie ma się czemu dziwić. Towarami handluje się na całym świecie, a w porównaniu do innych instrumentów inwestycyjnych, ich ilość jest naprawdę niewielka.
W przypadku indeksów kryptowalutowych trzeba wziąć pod uwagę, że skupiają się one głównie na największych kryptowalutach na świecie – małych projektów raczej tu nie znajdziemy.
Podział według sektorów
Jeśli chodzi o indeksy giełdowe (akcji), można je również podzielić na podstawie poszczególnych gałęzi przemysłu. Istnieją indeksy, które odzwierciedlają wyniki np.:
- Instytucji finansowych
- Dóbr konsumpcyjnych
- Sektora energetycznego
- Materiałów
I wielu innych sektorów (patrz np. podział GICS lub ICB). W ramach tych indeksów mogą oczywiście istnieć jeszcze bardziej szczegółowe specyfikacje, odnoszące się na przykład do lokalizacji geograficznej itp.
Trzy rodzaje indeksów w zależności od sposobu ich konstrukcji
O tym, że każdy indeks może zawierać inny rodzaj aktywów, już wspomnieliśmy. Różnice można jednak znaleźć również w sposobie, w jaki wartość funduszu jest faktycznie alokowana między różne aktywa.
Zasadniczo stosowane są trzy główne metody, z których następnie wyprowadzane są typy:
- Cenowe – indeksy cenowe liczone są na podstawie ceny spółek akcji z danego portfela. Ich wartość opiera się na wzroście i spadku cen poszczególnych akcji, z dzielnikiem wkomponowanym w obliczenia, aby umieścić wszystko we właściwym kontekście. Na tej zasadzie działa na przykład Dow Jones Industrial Average, który odzwierciedla cenę 30 najpopularniejszych akcji ze Stanów Zjednoczonych.
- Kapitalizacji – indeksy kapitalizacji/wartości są znacznie prostsze niż ich cenowe odpowiedniki. Ich cena jest obliczana na podstawie kapitalizacji rynkowej spółki. Im większa spółka, tym więcej miejsca zajmuje w indeksie. W ten sposób działa na przykład amerykański indeks S&P 500, który śledzi cenę 500 największych spółek ze Stanów Zjednoczonych.
- Obok tych dwóch metod obliczeniowych istnieje jeszcze trzecia, która daje każdej spółce dokładnie tyle samo miejsca. Jednak ten równy układ jest bardziej rozpowszechniony raczej w przypadku pojedynczych produktów inwestycyjnych. Na przykład ETF o nazwie QQQE odzwierciedla cenę indeksu Nasdaq-100, ale wszystkie aktywa wewnątrz tego funduszu giełdowego mają taką samą wagę, niezależnie od ceny lub kapitalizacji rynkowej.
Podział geograficzny indeksów giełdowych
Indeksy, podobnie jak same aktywa, są podzielone według regionów, które śledzą. Poszczególne indeksy zazwyczaj odnoszą się do konkretnego kraju i giełdy, ale mogą być również postrzegane z szerszej perspektywy. Taki podział stosuje na przykład firma MSCI, która dzieli wszystko na trzy grupy.
Nie zamierzamy wymieniać wszystkich poszczególnych indeksów. Jest ich niezliczona ilość. Każdy kraj rozwinięty ma swój własny indeks, podobnie jak mniejsi gracze ze świata rynków wschodzących. Niektóre kraje mają ich dziesiątki.
Opiszmy więc szybko tylko te, które zostały szczegółowo opisane na Finlio. Możesz więc kliknąć na każdy z nich i zapoznać się z wszystkimi niezbędnymi informacjami.
Indeksy rynków rozwiniętych – Developed Markets
Rynki rozwinięte są zazwyczaj największe, najbezpieczniejsze i najbardziej regulowane. Są domem dla największych spółek na świecie, z których większość ma siedzibę w Stanach Zjednoczonych. Ale oczywiście są też przedstawiciele z krajów Europy, Azji i Australii.
Rynki rozwinięte charakteryzują się tym, że są mniej ryzykowne, przynajmniej w porównaniu z rynkami rozwijającymi się (Developing) i granicznymi (Frontier).
Prawdą jest, że w czasach kryzysu spółki ze świata rynków rozwiniętych znacznie lepiej trzymają cenę.
- Dow Jones Industrial Average – DJIA jest jednym z najstarszych, szeroko rozpowszechnionych indeksów na świecie. Został stworzony w 1896 roku i od tego czasu przeszedł szereg modyfikacji. Odzwierciedla on wyniki 30 największych spółek giełdowych z USA.
- S&P 500 – któż nie kojarzy nazwy S&P 500. Jest to najczęściej stosowany benchmark – standard świata indeksów porównawczych. Obejmuje on 500 największych spółek w Stanach Zjednoczonych pod względem kapitalizacji rynkowej.
- Nasdaq-100 – indeks ten skupia się na spółkach notowanych na amerykańskiej giełdzie NASDAQ. Ponieważ jest to stosunkowo młoda giełda, w jej skład wchodzą głównie spółki technologiczne. Indeks obejmuje właśnie 100 największych spółek z tej giełdy.
- Russell 2000 – indeks ten ma na celu mierzenie wyników spółek giełdowych o raczej niższej kapitalizacji rynkowej. Jest to punkt odniesienia dla inwestorów, którzy chcą zainwestować pieniądze w mniejsze spółki notowane na rynku amerykańskim. Chociaż “Russellów” jest kilka, wszystkie one wywodzą się z głównego indeksu Russell 3000.
- CAC 40 – pierwszy indeks z kontynentu europejskiego na naszej liście. CAC 40 śledzi 40 najważniejszych spółek notowanych na giełdzie Euronext w Paryżu.
- Austrian Traded Index – indeks ten skupia się na austriackiej giełdzie papierów wartościowych. Został utworzony w 1991 r., przy czym jego początkowa wartość wynosiła 1 000. Podobnie jak pozostałe, indeks ten śledzi wyniki największych spółek na lokalnym rynku. Obecnie obejmuje on 20 spółek.
- FTSE 100 – Jedną z największych europejskich giełd papierów wartościowych jest giełda w Londynie. FTSE 100 to indeks śledzący brytyjskie akcje. Już z samej nazwy można wywnioskować, że obejmuje on 10 największych spółek na tej giełdzie, co składa się na około 80% tamtejszego rynku.
- Hang Seng Index – nawet rynki w Azji mają swoje własne indeksy. Indeks Hang Seng śledzi akcje notowane na giełdzie ze światowego centrum finansowego – Hongkongu. Łącznie obejmuje on 50 największych spółek na giełdzie, które są uwzględniane w indeksie na podstawie ich kapitalizacji rynkowej.
- Nikkei 225 – prawdopodobnie najbardziej znanym indeksem z Azji jest właśnie Nikkei 225. Jest to indeks Giełdy Papierów Wartościowych w Tokio, który odzwierciedla wyniki 225 największych spółek z Japonii. Historia indeksu sięga 1950 roku, w którym został on utworzony. Jego wartość pochodzi z cen poszczególnych aktywów.
- DAX 40 – jest to niemiecki indeks, który obejmuje 40 najważniejszych spółek na Giełdzie Papierów Wartościowych we Frankfurcie. Indeks istnieje od kilku dekad i początkowo w jego skład wchodziło tylko 30 spółek. Dziesięć kolejnych dołączyło do nich dopiero w 2021 roku.
- Euro Stoxx 50 – indeks ten jest nieco nietypowy, ponieważ śledzi akcje z kilku krajów jednocześnie. Obejmuje on łącznie 50 spółek z ośmiu krajów europejskich, a mianowicie Belgii, Francji, Finlandii, Holandii, Irlandii, Niemiec, Hiszpanii i Włoch. Największy odsetek spółek pochodzi z Francji i Niemiec.
- FTSE MIB – kolejny indeks śledzący rozwinięty rynek. Tym razem są to spółki z Włoch. Ogólnie rzecz biorąc, indeks obejmuje około 80% całej kapitalizacji tamtejszego rynku akcji. W sumie śledzi on 40 największych spółek z kraju, które są ważone w indeksie na podstawie ich kapitalizacji rynkowej.
Rynki wschodzące – Emerging Markets
Rynki wschodzące to kraje, które mają potencjał gospodarczy, są stosunkowo stabilne, ale zwykle nie mają tak silnych gospodarek jak inne kraje. Możemy tu znaleźć kraje Europy Wschodniej, Ameryki Południowej itp. Inną specyfiką rynków rozwijających się jest to, że rynek akcji w tych krajach nie jest tak duży.
Podobnie jak w świecie walut, również w przypadku rynków wschodzących widać różnicę w zachowaniu inwestorów poza kryzysem i w jego trakcie. Gdy pojawiają się globalne problemy gospodarcze, inwestorzy uciekają z rynków wschodzących, a notowane na nich aktywa, podobnie jak waluty, tracą na wartości.
- WIG 20 – tego indeksu prawdopodobnie nie trzeba przedstawiać, niemniej jest to indeks śledzący 20 największych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Krajowy indeks klasyfikuje spółki według kapitalizacji rynkowej akcji w wolnym obrocie, a nie według całkowitej wielkości spółki. Indeks działa od 1992 r., kiedy to jego wartość początkowa wynosiła 1 000.
- PX – Własny indeks giełdowy posiadają również nasi południowi sąsiedzi z Czech. Jego korzenie sięgają minionego tysiąclecia, jednak w swojej obecnej postaci istnieje od 2006 roku. W trakcie jego istnienia w indeksie znalazło się wiele spółek, ale obecnie jest ich tylko 10. Właśnie niewielka liczba spółek giełdowych stanowi dużą różnicę w porównaniu z innymi indeksami. Świadczy też o poziomie rozwoju i wielkości czeskiego rynku akcji, który w porównaniu z innymi krajami jest naprawdę niewielki. Do głównych graczy z PX należą takie spółki jak ČEZ, Komerční banka czy Pilulka.
Rynki graniczne – Frontier Markets
Rynki graniczne są specyficzne ze względu na związane z nimi ekstremalne ryzyko inwestycyjne, które wynika głównie z niestabilnego otoczenia społeczno-gospodarczego, niewielkich rozmiarów rynku oraz mniej rozwiniętego i egzekwowanego prawa. Są też kwestie przejrzystości i faktycznego stanu sytuacji finansowej poszczególnych spółek.
Inwestorzy powinni naprawdę dobrze rozważyć, czy faktycznie chcą wejść na te rynki. Ludzie i spółki w tych krajach nie są z natury źli czy niedobrzy, jednak otaczające ich środowisko pozwala im na rzeczy, na które gdzie indziej nie mogliby sobie pozwolić.
- Russia Trading System – oficjalny indeks moskiewskiej giełdy papierów wartościowych. Jest to indeks tworzony na podstawie kapitalizacji rynkowej spółek wchodzących w jego skład, których jest dokładnie 50. Najliczniej reprezentowane w indeksie są spółki energetyczne, a następnie spółki z sektora materiałowego i finansowego.
- CHNComp – indeks śledzi wyniki chińskich spółek notowanych na giełdzie w Szanghaju. Nie ma on stałej liczby elementów. W chwili pisania tego tekstu indeks obejmował ponad 1400 spółek o akcjach będących przedmiotem obrotu publicznego. Spółki są uwzględniane w indeksie na podstawie ich kapitalizacji rynkowej.
Podział w zależności od terytoriów
Indeksy dzielą się również według wielkości terytoriów, które obejmują. Niektóre indeksy śledzą obszar pojedynczego kraju. Kilka przykładów opisano kilka linijek wyżej.
Istnieją również indeksy obejmujące m.in. całą Unię Europejską. Należy do nich na przykład STOXX Europe 600, który odzwierciedla wyniki 600 spółek giełdowych z 17 krajów europejskich, pokrywając w ten sposób około 90% całego rynku na tym terytorium.
Oczywiście istnieją również indeksy o jeszcze szerszym zakresie. Obejmują one indeksy rynków rozwiniętych, ale także na przykład akcji z całego świata.
Najbardziej znane i najpopularniejsze indeksy
Na całym świecie istnieją setki, jeśli nie tysiące indeksów giełdowych. Nie jest zatem możliwe proste określenie, które z nich są najpopularniejsze.
W grę wchodzi wiele czynników, takich jak wartość, historia, łączna kapitalizacja rynkowa spółek, czy też liczba wyszukiwań danego indeksu w wyszukiwarkach internetowych.
Z perspektywy inwestora prawdopodobnie najlepszym wskaźnikiem jest wielkość pasywnie działających funduszy ETF, które w większości przypadków śledzą właśnie jeden z wyżej wymienionych indeksów.
Korzystając z tego wskaźnika, otrzymujemy w miarę dokładny obraz tego, który indeks (i klasa aktywów w jego ramach) cieszy się największą popularnością.
Do najbardziej znanych i popularnych indeksów należą:
- S&P500 – 500 największych spółek w Stanach Zjednoczonych
- Nasdaq-100 – 100 największych spółek z amerykańskiej giełdy NASDAQ
- FTSE Developed Markets – indeks odzwierciedlający wyniki spółek giełdowych z krajów rozwiniętych z wyjątkiem USA
- Dow Jones – odzwierciedla wyniki 30 najważniejszych spółek z USA
Dla nas w Polsce oczywiście:
- WIG20 – indeks, na który składa się 20 największych i najbardziej płynnych spółek notowanych na GPW
- DAX30 – odzwierciedla wyniki 30 największych spółek w Niemczech
Wybierając inwestycje do portfela, przede wszystkim należy kierować się własną wiedzą. Tylko dlatego, że jakiś indeks i powiązany z nim fundusz ETF są popularne, nie oznacza, że są odpowiednim wyborem dla Ciebie.
Dobrze dobrany fundusz, który jednak w ogóle nie pasuje do strategii portfela, może wyrządzić sporo szkód.
Tutaj możesz inwestować w indeksy
93 %
74% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne.
Inne źródła informacji
90 %
